Billur Tekkok Karaöz*
“Antik Çağdan Günümüze Bahçe ve Kent Kültürü” kitabı, Koç Üniversitesi VEKAM tarafından 9 Mayıs 2019 tarihinde düzenlenen “Eski Çağlardan Günümüze Kent Mekanı ve Peyzaj Kültürü” konulu sempozyumda sunulan bildirilerden derlenmiştir. Kent peyzajı alanında çalışan araştırmacılar için değerli bir başvuru kaynağı olması hedeflenen bu çalışmada, tarihsel süreciyle kent yaşamını yaşatan bahçeler, parklar, sulak alanlar, kenti besleyen tarım arazileri ve çiftlikler uzmanlıkla belgelenmektedir. araştırmacıların
Antik Çağdan Günümüze Bahçe ve Kent Kültürü,Billur Tekkök Karaöz, 212 s., Koç Üniversitesi Yayınları, 2022
Anadolu, Mezopotamya ve Mısır’da M.Ö. Ayrıca askeri seferler sırasında farklı bölgelerden bahçe bitkilerinin dikilmesi ile idarenin propagandasında kültürlerin rolü tartışıldı; Roma kültüründe yaşamı ve üretimi bir arada barındıran evin çok değerli bir yapı olarak yönetimi, sınıf belgelemesi ve sanata katkısı irdelenmektedir.
Bahçe kültürü ve değişim
Konstantinopolis’in Doğu Roma’nın başkenti yapılmasından sonra, artan nüfus, tarım arazilerinin yönetimi, meyve ve sebze yetiştiriciliği doğrultusunda; 20. yüzyılın başlarına kadar bağ olarak kullanılan teras ekim alanına sahip Mavrucandere ve Ürgüp yakınlarındaki Karlık köyünde yeni keşfedilen şarap imalathaneleri; Orta Çağ’da kilise idaresinde ilaç üretimi için özel bitki dikimleri ve şifalı bitki bahçeleri yayında ele alınan diğer bahislerdir.
Ayrıca Osmanlı dönemi bahçe kültürü; Yabancı seyyahların aktarmaları, vakıf kayıtları, 18. yüzyıldan sonra saray konaklarında ve burjuva konutlarında yağlıboya manzaralar ve natürmortlardan örneklerle sunulmaktadır. Lale Devri’nde saray mimarisindeki değişimin bahçeye nasıl yansıdığı ve 19. yüzyılda Osmanlı saray bahçelerinin tasarımında peyzaj unsurları ve bahçelere yeni egzotik, yaprak dökmeyen çiçekli bitkilerin dikilmesi ele alınmıştır. Kitapta, Cumhuriyet döneminde Ankara’da imar faaliyetlerinde ve kültürel peyzajın şekillenmesinde peyzajın rolü, 1940’lardan 1960’lara kadar bu dönüşüm sürecini yaşayan kent insanının zihin haritasından izleniyor.
